Op naar groene zorg

Milieu en zorg hebben veel met elkaar te maken: milieuvervuiling en klimaatverandering hebben zonder twijfel invloed op de volksgezondheid. Steeds meer zorgorganisaties tekenen daarom de Green Deal van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Cathy van Beek is kwartiermaker Duurzame Zorg (i.o.v. VWS). Zij probeert de bewustwording voor duurzaamheid bij zo veel mogelijk zorgorganisaties aan te jagen. ‘De impact van de zorgsector op het milieu is groot,’ vertelt ze. ‘In Nederland stoot deze sector 5,9 procent van de broeikasgassen uit. Dat is meer dan het wereldwijde gemiddelde van 4,4 procent. Er zijn veel quick wins binnen organisaties te behalen om de uitstoot aanzienlijk te reduceren.’

Green teams

Van Beek stimuleert zorginstellingen om duurzaamheid integraal onderdeel te maken van de strategie. Zij bevordert het aannemen van duurzaamheidscoördinatoren en het samenstellen van zogenaamde ‘green teams’ van professionals binnen de organisatie. Deze teams kijken kritisch naar de duurzaamheid van bijvoorbeeld nieuwbouw, circulair gebruik van materialen, vervuiling van ons water door medicijnen terug te dringen en stimuleren een gezondmakende leef/werkomgeving. 

‘Waar ik me aan kan storen is bijvoorbeeld het weggooien van suiker en melk. Volgens de hygiënenormen moeten ongebruikte zakjes suiker, als ze eenmaal bij een patiënt of cliënt zijn geweest, leeggegooid worden. Je kan kopjes koffie ook aanbieden zonder dat er suiker of melk bij zit. Vráág gewoon even of iemand dat wil. Duurzamer worden komt niet alleen tot uitdrukking in materiaalkeuzes, maar ook in gedragsverandering .’ Ze ziet ook kansen en ontwikkelingen in het primaire proces: ‘Organisaties kunnen zorgen voor andere prikkels in het systeem. Bijvoorbeeld, de stap van bezit naar gebruik. Als Philips de lampen blijft bezitten, en de zorginstelling betaalt geld voor het leasen, dan zal je zien dat die lampen langer meegaan dan wanneer het verkopen van zo veel mogelijk lampen het verdienmodel is.’ 

Verbetertraject 

Medicijnen in het drinkwater, broeikasgassen in de anesthesie, de invloed van voedsel en omgeving op de opnametijd van patiënten: de kansen in de zorg voor  verduurzaming zijn divers. Jennifer Schreinemakers, oncologisch chirurg bij Amphia, zag ook mogelijkheden in haar ziekenhuis. 

‘Ziekenhuizen zijn grote werkgevers met veel woon- werkverkeer. In de OK’s leiden doorgeslagen hygiëneregels tot veel verkwisting en verspilling. We gebruiken zo veel disposables, zoals OK-jassen en instrumenten. Als het ziekenhuis instrumenten en kleding steriliseert en het woonwerkverkeer groener maakt, kunnen we echt verschil maken in uitstoot en vervuiling. Op korte termijn scheelt dat bijvoorbeeld fijnstof, en op de langere termijn is het beter voor het welzijn van mensen in lage-inkomenslanden. En het scheelt ook geld, dat laat het groene inkoopbeleid van andere ziekenhuizen zien.’

Jennifer maakte van duurzaamheid het onderwerp van haar verbetertraject in ons programma Imagine2. ‘Ik wilde echte verandering teweegbrengen. Mijn eerste doel was dan ook om het hoogste bestuurlijke niveau  van het ziekenhuis mee te krijgen in mijn duurzaamheidsambities, en dat is gelukt. Via hen gaat duurzaamheid nu ook verankerd worden in de jaarplannen van de managers van het OK-complex, van de teamleiders van verpleegunits en andere afdelingen. Zo worden er steeds meer mensen betrokken bij het verduurzamen van de organisatie.’