Verslag 3 november 'Crisis in de zorg: Besturen in zwaar weer'

12-12-2017
Wat doe je als bestuurder tijdens een crisis, wanneer je vol in de wind komt te staan? Dat is een vraag die zorgbestuurders zich al zouden moeten stellen voordat de storm losbarst. Op 3 november organiseerden we daarom een bijeenkomst rond het thema: ‘Crisis in de zorg: besturen in zwaar weer’. Onder leiding van Pauline Meurs wisten ervaringsdeskundigen en experts het publiek te boeien met hun verhalen en advies.
 
Kun je iets doen om een crisis te voorkomen? En wat moet je doen en laten wanneer er een mediastorm rond je organisatie dreigt uit te barsten? Na deze studiedag kunnen we drie lessen voor bestuurders delen: 
 
1. Zoek een advocaat van de duivel
Wanneer een instelling onder vuur komt te liggen, is er meestal een onderliggend probleem dat al langer speelt. Een incident kan dan op een pijnlijke manier een achterliggend patroon blootleggen en de organisatie doen wankelen. Op tijd in de gaten hebben wanneer een probleem tot een crisis dreigt te leiden, is dus van levensbelang. Zorg dus dat je in je omgeving mensen hebt die advocaat van de duivel kunnen zijn. Die je als bestuurder scherp houden in de beslissingen die je neemt en de argumentatie die je volgt. Ze denken proactief, als schakers, mee over het beleid, waardoor je op de hoogte bent van eventuele tegengeluiden. Deze mensen zijn ook lid van je ‘crisisteam’; de groep die je bij onraad kunt optrommelen voor advies.
 
2. Blijf besturen
Wanneer de media, interne en externe adviseurs en de inspectie druk zetten, kun je maar een ding doen: je verantwoordelijkheid nemen als bestuurder. Zie eerst de feiten op een rijtje te krijgen. Pas als de feiten duidelijk zijn, kun je een strategie ontwikkelen. Pas daarna ga je over op het nemen van maatregelen. Als bestuurder is het ook belangrijk dat je het belang van de eigen organisatie blijft behartigen. Je medewerkers moeten worden beschermd en niet alle interne onderzoeken hoeven openbaar gemaakt te worden. Vergeet bovendien niet dat het grootste deel van de organisatie waarschijnlijk niets met de crisis te maken heeft, en gewoon wil doorwerken. 
 
3. Begin vandaag
Oefen het. Bedenk: wat ga ik doen in het geval dat het misgaat? Wie licht ik als eerste in, wat ga ik zeggen, wie kan ik bellen voor advies en hoe zorg ik dat ik controle houd? Een draaiboek dat je er in crisissituaties bij kan pakken, is behulpzaam. Als er zich een crisis aandient, komen er emoties los en gevoelens van onrechtvaardigheid. Die kunnen op een later moment pas aandacht krijgen. Je wilt niet naar buiten komen met een defensieve, verongelijkte reactie. Zorg dat je aan verwachtingsmanagement kunt doen: het is verstandig om je eerst op het proces te focussen en daarover te communiceren. Dus over wanneer je met meer informatie naar buiten komt. Zo houd je de regie. 
 
De volgende sprekers leverden een bijdrage op de studiedag:
Wim van der Weegen, hoofd communicatie Onderzoeksraad voor Veiligheid
Margriet Schneider, voorzitter Raad van Bestuur UMC Utrecht
Willemien Bischot, voorzitter van de sectie Gezondheidszorg bij van Doorne advocaten te Amsterdam en lid van Crisisbrigade
Helene Wüst, raad van bestuur woonzorgconcern IJsselheem
Fred Plukker, interimmanager, auteur van ‘Tidemans Comeback’
Terug