Wilma van der Scheer: Zinvol leven

Onlangs won de tv-serie #jesuisdepri de MIND Antonie Kamerling Award: dé prijs voor de media-uiting/publicatie die het meest heeft bijgedragen aan openheid rondom psychische problemen. De genomineerde producties hebben gemeen dat ze alle drie over het leven van kinderen/jongeren met een psychische kwetsbaarheid gaan. Bij de uitreiking van de award trof mij dat de aanwezige jongeren, in wiens leven wij een inkijkje kregen door de producties, unaniem positief waren over wat deelname hen had gebracht. De openheid tijdens een zo kwetsbare en moeilijke fase in hun leven had hen geholpen uit het dal te komen. Voor sommigen was het een laatste strohalm, ze hadden al het andere al geprobeerd. 

Naar mijn idee is het geen toeval dat de drie genomineerde programma’s over jongeren gaan, dat juist zij de media opzochten. In deze tijd waarin alles te zien is en gedeeld wordt op social media voelt het voor hen niet goed als zij hun verhaal niet kunnen delen. Dat zij dat doen is belangrijk, want “al heb ik maar een persoon kunnen bereiken die zich net zo rot voelde als ik en ook dacht dat hij de enige was, dan was dit al de moeite waard”, zo zei een van de deelnemers aan het genomineerde programma True Selfie. De motivatie om mee te doen was voor bijna alle deelnemers meervoudig: zij wilden zelf vooruit in het leven, erkenning voor hun problemen én anderen helpen. Meedoen gaf hen zin. Dat laatste – het belang van zingeving - geldt voor jong én oud.

Betekenisvolle contacten en een zinvol bestaan zijn sleutelbegrippen in het rapport Kwetsbaar en eenzaam (2018), waarin het SCP de achtergrond onderzocht van eenzaamheid bij verschillende kwetsbare groepen. Een belangrijke conclusie uit dit onderzoek is dat geluk afhangt van de mentale gezondheid van mensen: om met de streken van het leven om te kunnen gaan heeft een mens veerkracht nodig. Investeren in de mentale gezondheid van mensen draagt direct bij aan geluk en kwaliteit van leven en vermindert eenzaamheid. Dit geldt voor alle leeftijden. Maar, opvallend genoeg, blijkt uit deze studie dat de ervaren eenzaamheid onder kwetsbare jongeren hoger is dan onder kwetsbare ouderen. Neem daarbij het gegeven dat 43% van de Nederlandse jongeren psychische klachten ervaart, 78% wekelijks stress ervaart en 75% van alle psychische problemen voor het 25e levensjaar ontstaat en de noodzaak om te investeren in mentale weerbaarheid is evident.

Ook werkers in de zorg - jong én oud, van professional tot bestuurder- kennen kwetsbare en moeilijke tijden. Support is echter niet vanzelfsprekend. Jonge artsen ervaren in het algemeen weinig steun en begrip als zij het even niet meer aankunnen. Hetzelfde geldt voor bestuurders. Hoe fijn is het dan als je een groep collega’s hebt met wie je af en toe kunt bijtanken, even weg van de waan van de dag, even de tijd nemen voor de dingen die er echt toe doen, de vraagstukken die je professioneel en privé bezig houden, even echt aandacht hebben en ontvangen. Dat is wat wij van veel alumni terugkrijgen over onze opleidingen, dat is wat wij lezen in eindevaluaties en dat maakt ons supertrots. Jezelf blijven ontwikkelen geeft zin, draagt bij aan weerbaarheid én geluk.

Deze column verscheen in onze nieuwsbrief Podium van december 2018