Wilma van der Scheer: Voorbeeldig leiderschap

29-11-2019

‘Leidinggeven(d) in de zorg’ is het motto van ons centrum. Onze opleidingsprogramma’s zijn er voor leiders in de zorg: mensen die verschil willen maken, op strategische posities in zorgorganisaties, met de nodige verantwoordelijkheid. Op die posities kijken vaak veel mensen mee. Dat is oppassen geblazen, maar je kunt er ook gebruik van maken.

 


Beroepsmatig ‘kijk’ ik graag naar leiders. Ik let op hun gedrag en de dynamiek tussen leiders en ‘volgers’. Poetin, Obama en Trump bieden dankbaar lesmateriaal voor mijn inleidingen over leiderschap. Onze koning is soms ook lesmateriaal voor mij. Ik probeer daarin uiteraard wel respectvoller te zijn dan, laten we zeggen, de Britse pers voor hertogin Meghan Markle. Gelukkig is de Nederlandse pers over het algemeen wat milder dan de Engelse, maar ook in Nederland verslaat de pers over het wel en wee van de konklijke familie. In de documentaire ‘Constantijn, meer dan een prins’ zag ik een prins die ondanks zijn positie graag ‘gewoon’ zelf de boodschappen doet. Tegelijkertijd realiseert hij zich goed dat het niet ‘gewoon’ is om een prins te zijn en dat dit een bijzondere verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Prins Constantijn zei daarover: “ik ben geboren in een bevoorrechte positie en dus heb ik de plicht het ten goede te gebruiken.” Dat maakte indruk op me. Niet iedereen is zich zo bewust van wat hij of zij kan betekenen. Iemand die zich daar ook erg bewust van is, is koningin Máxima. Ik had onlangs het voorrecht haar te mogen ontmoeten bij MIND, de patiëntenbeweging in de GGZ. Geheel tegen mijn nuchtere aard in was ik zwaar onder de indruk van hoe goed zij begreep wat haar aandacht kan doen.

 


Ik heb eerder geschreven over de kracht van aandachtigheid en oprechte belangstelling. Koningin Máxima heef het tot kunst verheven. Dit is leiderschap van een heel bijzondere soort. De koningin weet de positie die zij heeft maximaal te benutten voor het goede, terwijl haar formele macht eigenlijk klein is. Haar invloed hangt in belangrijke mate af van de manier waarop zij haar koningin-zijn combineert met warme belangstelling, gerichte aandacht en voorkomendheid (want o wee als ze in plaats van een bemoedigend knikje een keer een sneer zou geven). Kiezen aan welke onderwerpen ze aandacht geeft en aan wie ze haar glimlach schenkt, is hoe zij invloed uitoefent. Daar kan menig leider zich aan optrekken. Ik denk in het bijzonder aan alle informele leiders, die net als de koningin over weinig formele macht beschikken, maar wiens aandacht veel kan betekenen.

 

Ik doel op al die verzorgenden, verpleegkundigen en behandelaren waar zo veel van afhangt voor patiënten, en die ondanks moeilijke omstandigheden toch de aandacht vast moeten weten te houden en goed moeten verdelen. We weten allemaal dat personen het verschil maken. Dat geldt in de directe patiëntenzorg, en ook bij het aangaan van samenwerkingsrelaties en het creëren van vernieuwing. Als we op zoek gaan naar succesfactoren, komen we vaak bij individuen uit. Mensen die heel bewust kiezen iets mogelijk te maken, hun aandacht richten op datgene wat zij de moeite waard vinden en daar vol voor gaan. Net als Máxima!

Terug