Gelezen: de bestuurder & de filosoof

01-12-2021

 

Al eens nagedacht over ‘de binnenkant van uw leiderschap’? Met deze ondertitel maakt Mieke Moor nieuwsgierig naar de binnenkant van haar boek. Auteur(s) en boek mocht Robbert Huijsman beleven tijdens de Master Class van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur.

 

Het boek gaat veel over ‘onder- & samen-stromen’, daadkracht & aarzelingen, de eigen innerlijke ruimte en de tussenruimte – de ruimte tussen het meer op de buitenwereld gerichte handelen  van de bestuurder & diens binnenwereld. Moor heeft trouwens een prachtige stilistische verhaallijn over het &-teken. Deze ampersand is een verbastering van het Engelse ‘and per se and’. Ze schrijft: “En is een dubbelzinnig woord: het verbindt en scheidt én is op zichzelf een ruimte, een tussenruimte waar je gemakkelijk overheen kijkt.” Ja, de filosoof als schrijvende denker die je vastpakt & loslaat, maar lang niet zo lastig navolgbaar als menig filosoof. Ze deelt rijkelijk uit interviews met acht zorgbestuurders, waaronder Anita Wydoodt, de aanstichtster en medeauteur van deze ontdekkingsreis naar onze binnenkant. Ook zij was al eerder te gast in onze Master Class.

 

Toeval van gebeurtenissen & persoonlijke ontwikkeling als leider. Daarmee had ik zelf een saillante ervaring. Het is woensdagavond medio november, morgen hebben we de vijfde module van de Master Class en dan is Mieke te gast. Ter voorbereiding wil ik nog even bladeren door haar boek, dat ik al van kaft tot kaft las. Het valt spontaan open op pagina 118, bij het hoofdstukje “(On)rust”. Toeval bestaat niet, juist die middag was dat onderwerp van mijn jaargesprek met de raad van toezicht. We keken terug op een heel hectisch jaar, waarin ik als eenhoofdig bestuurder van een relatief kleine en platte organisatie in de dementiezorg dagelijks bezig was met heel veel onderwerpen, soms tot diep in de operatie. Te diep? Te veel? Te hectisch? Heb ik wel tijd voor herstel, reflectie, mijmeren over de bedoeling en toekomst van onze organisatie en mijn bestuurderswerk, ook in relatie tot collega-bestuurders in de regio? Zo hadden we een mooie reflectie, die ik gelukkig vaak mag doen met mijn raad van toezicht. Toeval bestaat niet, daarom die ampersand als teken voor synchroniciteit in de titels van het eerste deel. Het gaat bijvoorbeeld om
hard werken & laten gebeuren, weten & niet weten, aanwezig & afwezig te zijn en het geheel & de delen. 

 

Het boek is een regelrechte aansporing om de binnenkant van leiderschap op te  zoeken, te proeven, te verrijken en vooral de spanning (leren) uit te houden. Dat is de titel van het tweede deel van Moors boek, met korte stukjes die los van elkaar te lezen zijn. Over uithouden (aandachtvol laten gebeuren en wachten met ingrijpen), distantie (kijk naar een situatie alsof het een schilderij is), wandelen (wat een doel in zichzelf vindt en iets in beweging zet), veerkracht (als gewortelde boom stormen en briesjes opvangen), (be)oefenen (een denken dat belichaamd is, een lichaam dat bedachtzaam is), herhalen (routine schept ruimte voor vernieuwing), ritme (in natuur en organisatie) en discipline (met persoonlijke wilskracht). 

 

De uitsmijter van het boek is een pleidooi voor  luisterend leiderschap: met enorme daadkracht werkelijk kunnen luisteren (‘deep listening’) naar wat er in deze wereld gaande en nodig is, maar wat te vaak of te lang ongehoord en ongezien  achter façades blijft. “Door te onderzoeken wat je niet kent. Dat is de essentie van de dialoog. En dat begint vanbinnen.” Zo luiden de laatste drie zinnen.

 

Robbert Huijsman is bestuurder van Geriant en hoogleraar Management en Organisatie van Ouderenzorg bij Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM). Hij nam in 2021 deel aan de Master Class.