Topvorm: Topsport en zorgbestuur

 

In het onderzoekproject ‘Topsport en Zorgbestuur’ onder de academische werkplaats van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur gingen Maarten Janssen en Kim Putters in gesprek met topsporters en zorgbestuurders over wat ervoor nodig is om op het hoogste niveau te presteren. Binnenkort verschijnt het boek Topvorm waarin zij resultaten van dit onderzoek delen.

 

Topprestaties leveren in de topsport heeft veel gemeen met topprestaties leveren in het zorgbestuur. Het boek Topvorm laat de overeenkomstige patronen en onderliggende principes zien. Het  boek bevat daarmee lessen voor de veranderende samenleving. Putters en Janssen voerden voor dit onderzoek gesprekken met onder meer Pieter van den Hoogenband, Ernst Kuipers, Esther  Vergeer, Roxanne Vernimmen, Carl Verheijen en Bertine Lahuis.

 

Iedereen aan de top heeft een enorme drive om steeds het goede goed én nog beter te doen. Om dat vol te houden moeten ze voldoening zien te vinden in het ontwikkelproces zelf. Een op het oog onmogelijke prestatie neerzetten, klinkt aantrekkelijk, maar voldoening geeft het niet altijd. Wat voldoening geeft, blijkt een complex en persoonlijk proces, waar zelfzorg onderdeel van uit maakt. De wens is dan ook vooral om op een gezonde manier tot prestaties te komen. Inzichten uit het onderzoek laten zien wat daarvoor nodig is. Maarten Janssen: “Uit de gesprekken leerden we dat mensen aan de top een inhoudelijke drive combineren met een bepaalde bescheidenheid in hun persoonlijke rolopvatting. Ze gaven ons het inzicht dat het vermogen om talent te ontwikkelen, een talent op zichzelf is dat je kan ontwikkelen, mits de omstandigheden dat toelaten. We zagen hoe belangrijk context is; hoe individuele topprestaties gebouwd zijn op collectieve inspanningen. Om kunnen gaan met onzekerheid is een andere overeenkomst tussen topsport en besturen. Net als het belang van feedback en kritiek om je te kunnen blijven ontwikkelen. Aan de top gaat het lang niet altijd over winnen en verliezen, we leerden dat zowel sporters als bestuurders vaak gedreven worden door het kunnen werken aan een maatschappelijke impact.”

Wat is presteren?
Wat is succes? Wat is een topprestatie? De lessen in het boek over wat ervoor nodig is om op topniveau te presteren leiden tot een nieuwe definitie van presteren. Een definitie waarin presteren altijd gaat over een ‘drie-eenheid’ van (1) het proces; (2) de uitkomst en (3) de wisselwerking met de omgeving. Maarten Janssen: “Topprestaties leveren vraagt om het voortdurend (her)ijken van inhoud en vorm, proces en resultaat, doelen en drijfveren, en reflectie en actie, aan de hand van een eigen kompas, met oog voor de mensen om je heen. Dit zet aan  tot nadenken over hoe wij in de prestatiemaatschappij omgaan met talent en hoe wij daarin topprestaties waarderen.”