Waarom Gedeeld Leiderschap in de Ouderenzorg?

We mogen trots zijn op de ouderenzorg in Nederland. We zien dat professionals steeds meer eigenaarschap nemen, in een traditiegetrouw vrij hiërarchisch georganiseerde sector. Dat is ook nodig gezien de toenemende complexiteit van de zorgvraag. In het programma leren professionals met elkaar, en met hun bestuurders, om hun leiderschap te versterken en hun trots daarover meer uit te dragen. Ze krijgen daar kennis en vaardigheden voor aangereikt en werken aan hun eigen persoonlijke ontwikkeling. Dit doen ze door veel te oefenen om zo vanuit ieders rol en verantwoordelijkheid de ouderenzorg van de toekomst vorm te gaan geven.

Professionals mogen veel meer gaan staan voor hun vak. Onderzoek van Carina Pittens laat zien dat zij van oudsher niet gewend zijn om dat te doen, of zich ongemakkelijk voelen. Het samenspel met bestuurders heeft vaak nog niet echt vorm gekregen, ondanks initiatieven voor zelfsturing en -organisatie. Een mooie aanleiding om daar verder onderzoek naar te gaan doen!

Voorwaarde voor succes

De combinatie professional – bestuurder is absoluut een voorwaarde voor succes. Verpleegkundigen en behandelaren nemen het voortouw, met support van de bestuurder. Pijler van het programma is dat het gaat over de praktijk van de professional. Daarom werken de deelnemers aan een opgave, waardoor zij leren in de praktijk, dicht bij het werk. Een opgave gaat over een vraagstuk op het gebied van kwaliteit van leven, dat voor de deelnemer van betekenis is en waar men voor staat. Het is geen opdracht die uitgevoerd moet worden, volgens een protocol, maar een opgave waar de deelnemer zelf warm voor loopt om te realiseren.

De bestuurder op zijn beurt verleent ondersteuning bij het realiseren van de opgave. Hij tekent mee in en ziet het belang in van aandacht geven aan de professional, en de ruimte en tijd geven om aan de opgave te werken. Ook gaan de bestuurders met elkaar in gesprek: ‘Waar lopen we tegenaan in onze bestuurlijke rol bij het delen van leiderschap, hoe faciliteren en geven we ruimte aan het gaan staan en leiderschap van de professional?’ Dit is de rode draad door het programma, van intake tot tussentijdse bijeenkomst naar slot. Nu, terugkijkend, zien we hoe belangrijk dit samenspel is tussen bestuurder en professionals. Gesprekken inspireren, geven richting aan de opgave. Deelnemers waarderen dit enorm en beschouwen de support als een drijfveer om verder te gaan en te gaan staan voor hun ambitie.

Groeiproces

In de praktijk van de deelnemers zie je dat terug. Ze worden krachtiger doordat ze geleerd hebben hoe ze over hun werk kunnen spreken in hun eigen woorden in plaats van in beleidstaal. Ze hebben ervaren dat ze hun dromen kunnen realiseren door steeds weer kleine stapjes te nemen.

Rode draden

Het werken aan de opgave en het versterken van kwaliteit van leven en zorg staan centraal in het programma. Werken vanuit gedeeld leiderschap is daarvoor een belangrijke voorwaarde, waar we op inzetten door de modules heen. Vanwege het belang van gesprekken, met elkaar en de bestuurder, hebben we daar bewust ruimte voor gemaakt in het programma. Kennis opdoen, oefenen, elkaars ‘critical friend’ zijn, intervisiegesprekken, persoonlijke begeleiding, met elkaar meelopen wanneer mogelijk, het vult elkaar aan. Mensen hebben zin om te leren en willen gezien worden, persoonlijke aandacht is heel belangrijk. De stem van professionals is niet makkelijk naar boven te tillen. Daarvoor is oefenen met gelijkwaardigheid nodig.

Naar de toekomst

We  willen graag onderzoek verbinden aan het programma. Wat leert het programma ons nu precies over de rol van leiderschap, van professionals in relatie tot de bestuurder, wat zijn de elementen die maken dat mensen gaan vliegen? Dit vraagt om bestuurders die geïnteresseerd zijn in hoe we dat 'samen sturen' een boost kunnen geven - die willen we hebben!