Laprélezing 2021
Opladen en ontzorgen
Laprélezing door Semiha Denktaş, 1 april 2021
Opladen, dat lukt het best als je je zorgen even opzij kunt zetten. Maar ontzorgen is niet voor iedereen even gemakkelijk. De mogelijkheid om op te laden en ontzorgen verschilt sterk tussen mensen en vergroot de ongelijkheid in gezondheid. Over dit onderwerp ging de tweede editie van de Laprélezing op donderdagmiddag 1 april, onder leiding van Pauline Meurs.
“Ontzorgen kan ook zijn: even een praatje, hoe gaat het, kan ik iets betekenen?
Dat kan allemaal helpen.”
Semiha Denktaş
Hoogleraar Gezondheidspsychologie aan de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences
De hoofdgast was Semiha Denktaş, hoogleraar Gezondheidspsychologie aan de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences. Ze vertelde over de rol van de verschillende hulpbronnen, kapitaal, waarover mensen al dan niet beschikken, die invloed hebben op hun gezondheid. Die hulpbronnen hangen ook samen, legde Denktaş uit: ‘sociaal kapitaal kan het verwerven van economisch kapitaal bijvoorbeeld vergemakkelijken.’
Dit betekent dat ontzorgen niet voor iedereen even makkelijk is, en opladen dus ook niet. Dat heeft invloed op wat Denktaş de ‘mentale bandbreedte’ van mensen noemt. Continue stress veroorzaakt dat mensen minder mentale bandbreedte hebben, en minder rationele keuzes maken. Wat kan een leidinggevende of bestuurder daarin betekenen voor medewerkers? Denktaş riep op medewerkers te ontzorgen, hun stress te verlagen en daarbij te kijken naar het systeem, de context van de problemen.
Mentale vooruitgang
In het gesprek met Kees Kraaijeveld, auteur van het boek Mentale vooruitgang en met Illya Soffer, directeur van Ieder(in) stonden de vijf ingrediënten voor mentale vooruitgang centraal: emoties, relaties, betekenis, prestaties en betrokkenheid. Die laatste won de poll onder het publiek over welke op dit moment de belangrijkste in hun organisatie is. Zeker nu, blijkt de uitdaging hoe je je mensen betrokken houdt. Aansluiten bij wat mensen drijft, dat is volgens Kraaijeveld de grootste kracht.
Onderzoek
Twee promovendi van ESHPM vertelden over hun onderzoek. Sanne Kuipers over wat investeren in persoonsgerichte zorg kan opleveren, en Marjolijn Heerings over complexe zorgrelaties in de langdurige zorg. Zij liet een indringend filmpje zien, gemaakt vanuit het perspectief van een cliënt. Het roept op om vooral met elkaar in gesprek te blijven, en niet voor de ander in te vullen wat hem oplaadt en ontzorgt.
Over de Laprélezing
De Laprélezing wordt eens in de twee jaar georganiseerd door Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM) en Erasmus Centrum voor Zorgbestuur, ‘Met als doel om kennis over het specifieke van besturen in de zorg te verbinden met de praktijk, verschillende generaties met elkaar in contact te brengen en betekenisvolle parallellen te trekken met kunst’, aldus naamgevers Marga en Ruud Lapré. Ruud Lapré is medeoprichter van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur. Hij was van 1980 tot 2002 hoogleraar gezondheidszorgbeleid en economie van de gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, faculteit-studierichting Beleid en Management Gezondheidszorg, nu ESHPM. In 2025 organiseren wij de vierde editie van deze lezing.
Achtergrond Laprélezing en Ruud Lapré
Ruud Lapré is een van de oprichters van wat nu Erasmus Centrum voor Zorgbestuur heet. Jarenlang was hij een belangrijke steunpilaar, inspiratiebron en zakelijk geweten. Zijn kennis van de sector en zijn visie op besturen zijn belangrijke bouwstenen geweest voor de ontwikkeling van onze programma’s. De Masterclass is daarvan het meest sprekende voorbeeld. Ruim vijfentwintig jaar geleden begonnen op zijn initiatief, was en is dé Masterclass een begrip in de wereld van zorgbestuur. Overigens is Ruud niet alleen een founding father van ons centrum, maar ook van het instituut voor Beleid & Management Gezondheidszorg (tegenwoordig Erasmus School of Health Policy & Management ofwel ESHPM).
Kwetsbaarheid
Ruud en zijn vrouw Marga hebben middelen beschikbaar gesteld om eens in de twee jaar aandacht te vragen voor het specifieke van besturen in de gezondheidszorg. Kennis van de sector is onontbeerlijk om een goede bestuurder te kunnen zijn, aldus Ruud. Maar die kennis van binnen moet gecombineerd worden met kennis van buiten. Voor zorgbestuurders geldt dat zij én het primaire proces van zorgverlening moeten begrijpen én in staat moeten zijn strategische keuzes te maken met distantie en kennis van de context. De overtuiging en ervaring van Ruud is ook dat leidinggeven aan een zorginstelling pas goed mogelijk is als bestuurders weten wat afhankelijkheid van zorg doet met mensen. Patiënten en cliënten zijn kwetsbaar en dat mag nooit veronachtzaamd worden.
Visie op zorgbesturen
Ruuds gedachtegoed brengen wij verder in de vorm van een tweejaarlijkse Laprélezing. Wij organiseren deze bijeenkomst met ESHPM. Geheel in lijn met de passie van Ruud Lapré, is er tijdens het programma ook aandacht voor kunst.