In de gezondheidszorg voltrekt zich een ingrijpend veranderingsproces. Groeiende financiële, personele en maatschappelijke problemen nopen tot een fundamenteel andere benadering en besturing van de zorg, gericht op samenwerking (over grenzen van de zorg heen), verplaatsing van zorg, versterking van zelfmanagement, eigen regie en informele zorg (o.a. RVS, 2023). Deze transitie heeft grote consequenties voor alle betrokkenen: burgers/patiënten, professionals, informele zorgverleners, managers en bestuurders. Het stimuleert de ontwikkeling van nieuwe zorgvormen, nieuwe manieren van werken en verantwoorden, met meer aandacht voor collectief leren. Hiërarchische vormen van aansturen lijken hierbij niet langer passend, net zomin als een op specialisatie en functiescheiding gerichte zorgverlening. Gedeeld leiderschap is waar op veel plekken naar wordt verlangd en op wordt ingezet (Van der Scheer, 2023).

Gedeeld leiderschap gaat over het mobiliseren van leiderschap op alle lagen van het zorgstelsel. Het gaat erover hoe mensen (burgers, beroepsbeoefenaren, bestuurders, bewindspersonen, … ) samen kunnen werken aan een gezonde en zorgzame samenleving en hoe een collectief leerproces op gang kan worden gebracht die de transitie van de zorg ondersteunt. Op vele plekken worden al stappen gezet in deze richting, ondanks dat bestaande instituties (regels, gebruiken en omgangsvormen) dit niet accommoderen. Dit doorbreken vraagt de inzet van velen.

Dit onderzoek richt zich op de verschillende manieren waarop gedeeld leiderschap invulling krijgt in praktijken van zorg en bestuur, maar ook hoe het beter begrepen en beschreven kan worden (conceptualisatie). Er is ruimte voor twee promovendi, met elk een eigen invalshoek op het thema van gedeeld leiderschap: